Evdeki hesap çarşıya uymadı: Trabzon-Tiflis uçuşları sona eriyor

TRABZON – Trabzon’da sağlık turizmini geliştirmek amacıyla Trabzon Ticaret Sanayi Odası (TTSO) ve Trabzon Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde 23 yıl aradan sonra başlatılan Trabzon-Tiflis uçak seferleri şubat ayında kapanacak.

SAĞLIK TURİZMİ HEDEFLENMİŞTİ

Yaz mevsiminde Körfez ülkelerinden gelen turist yoğunluğuyla turizmde hareketlilik yaşanan Trabzon’da, sektörün 12 aya yayılması için sağlık turizminin geliştirilmesi hedeflendi. Trabzon’a 200 kilometre uzaklıkta bulunan Gürcistan’ın Batum kenti ve civarından Trabzon’a tedavi amacıyla gelen hastaların olması sebebiyle sağlık turizmi için bu ülkede pazar oluşturulabileceği düşüncesi oluştu. Bu düşünce ile TTSO Trabzon Sağlık Turizmi Projesi kapsamında Trabzon-Tiflis uçak seferlerinin başlatılması için çalışma yaptı.

Trabzon Büyükşehir Belediyesi’nin öncü olduğu proje ile Gürcistan’ın hava yolu şirketi Georgian Wings ile anlaşma yapıldı. Projenin yürütülmesini Ali Osman Ulusoy firmasının iştiraki Ulutour üstlendi. Gürcü uçak firmasının 148 koltuk kapasiteli uçağa istediği 100 koltuk garantisiyle taahhüt protokolü imzalandı. Anlaşmaya göre 100 koltuk garantisinin 10’unu Trabzon Büyükşehir Belediyesi, 17’sini Ulutour, 12’sini KTÜ Farabi Hastanesi, 12’sini İmperial Hastanesi, 20’sini Medikal Park Yıldızlı ve Karadeniz hastaneleri, 10’unu Forum AVM, 7’sini 7M Hastanesi, 5’ini Trabzon Oteller Birliği, 2,5 tanesini Rubenis AVM, 2,5 tanesini Cevahir AVM, 1’ini Dentomed Diş Merkezi ve 1’ini Kuzeygöz Hastanesi karşıladı.

TÖRENDE DİLE GETİRİLEN BEKLENTİLER BOŞA ÇIKTI

Pazartesi ve perşembe günleri haftada 2 gün karşılıklı seferler olmak üzere planlanan Trabzon-Tiflis uçuşları, 14 Ekim 2024’te Tiflis’ten kalkan uçakla başladı. İlk uçuşun ardından Trabzon Havalimanı’nda gerçekleştirilen törende Trabzon Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Metin Genç, “Sağlık turizmi son zamanlarda büyük önem kazandı. Kafkasya’dan ve özellikle Gürcistan’dan gelen talepler doğrultusunda hava yolu taşımacılığı artık bir gereklilik haline geldi ve bugün bu adımı attık” demişti.

Trabzon Valisi Aziz Yıldırım da 23 yıl sonra Trabzon-Tiflis seferlerinin başlamasının tarihi bir olay olduğunu kaydederek “Şu an pazartesi ve perşembe günleri olmak üzere haftada 2 kez gerçekleşen bu seferlerin, iki toplumun birbirini daha iyi tanımasıyla ilerleyen dönemde 3’e, 4’e ve belki her güne çıkmasını ümit ediyorum. Bu, yalnızca turizm açısından değil, yatırımcıların iş birliği açısından da çok önemli bir gelişmedir” ifadelerini kullanmıştı.

İlk uçuşun ardından düzenlenen törende ,Vali Yıldırım uçuş sayısının artmasını beklediğini dile getirmişti.

SEFERLER BOŞ KALDI, GARANTÖRLER ÇEKİLDİ

Fakat evdeki hesap çarşıya uymadı. Uçak seferlerinin planlanmadan önce Tiflis’te tanıtım yapılmaması, acentelerin proje sürecine davet edilmemesi en önemli etkenlerden oldu. Genel görüşe göre de Tiflis’in sağlık altyapısının güçlü, marka hastanelerin olduğu büyük bir şehir olduğu göz ardı edildi.

Batum ve civarından 200 kilometre uzaklıktaki Trabzon, hem seyahat hem de sağlık turizmi için aynı şehirden 360 kilometre uzaklıktaki Tiflis’e göre tercih ediliyordu ancak Tiflis için Trabzon çok cazip bir seçenek olmadı. Üstelik Tiflis’ten İstanbul’a gidiş-dönüş uçak biletleri 140 dolardan alınabiliyorken Tiflis-Trabzon uçuşları çift yön 260 dolar olarak fiyatlandırıldı.

Sonuç olarak 100 koltuk garantörlük verilen uçuşlarda yolcu sayısı ortalama 10-15 kişide kaldı. İlk aydan sonra fiyatlar çift yön olarak acenteler ve Ulutour seyahat sitesinde 170 dolara çekildi. Ancak yapılan büyük indirime rağmen uçuşlar yine ilgi görmedi. Süreç içerisinde koltuk garantörlüğüne katılan bazı firmalar iş birliğinden çekilme kararı aldı, bazıları ödeme yapmadı ve protokoldeki taahhütler yerine getirilmedi. Çekilen firmaların garantörlük verdiği koltukların ücretini de işi yürüten Ulutour ödedi.

100 DOLARA AVRUPA MI, 77 DOLARA TRABZON MU?

Sağlık turizmindeki hedeflere yönelik netice alınamayınca Ulutour, uçuşları doldurmak için paket turlar düzenlemeye başladı. Trabzon’dan Tiflis’e ufak çapta hareketlilik olsa da gerekli tanıtımlar yapılmadığı için ilgi yetersiz kaldı. Tiflis’ten Trabzon’a ilgide ise fiyatlandırma yine cazip bulunmadı. Tiflis’ten Trabzon’a 77 dolara uçmak yerine 100 dolara Barcelona, Paris, Frankfurt gibi Avrupa şehirlerine olan uçuşlar Gürcüler için daha cazip geldi.

3 aylık süreçte tamamen hayal kırıklığı olan Trabzon-Tiflis uçuşlarında beklenen son geldi. Büyük bir maliyetin altında kalan Ulutour, seferleri şubat ayının son haftasında durdurma kararı aldı. Ulutour, yaz döneminde uçuşları garantörlükle değil kendi planlamasıyla, seyahat turları olarak yeniden devreye sokmayı planlıyor.

100 koltuk garantisiyle kiralanan uçak, neredeyse tamamen boş koltuklarla uçuş gerçekleştirdi.

‘UYGUN BİR PAZAR OLMAYACAĞINI SÖYLEMİŞTİK’

Hayal kırıklığı ile sonuçlanan Trabzon-Tiflis seferlerini değerlendiren Doğu Karadeniz Sağlık Turizmi Derneği (DOKSAD) Başkanı Mustafa Yılmaz, projenin yürütülebilir olmadığını söylemesine rağmen uyarılarının dikkate alınmadığını kaydetti.

Tiflis’in doğru seçilmiş bir pazar olmadığını kaydeden Yılmaz, “Tiflis genellikle memur şehri ve sağlık altyapısı güçlü durumda. Kentte bir çok marka değeri taşıyan özel hastane bulunuyor. Bu şehirdekiler genellikle İstanbul’a gidiyor. Trabzon’daki hastanelerin tarifeleri Tiflis’tekilerle aynı düzeyde. Bu durumda Trabzon’u tercih etmeleri mümkün değil. Dolayısıyla buranın uygun bir pazar olmayacağını söylemiştik. Türki Cumhuriyetler daha doğru adres olurdu” sözlerini kullandı.

Sağlık turizminde tanıtım faaliyetlerinin alanında uzman doktorlara göre ve seçilen branşlara göre olması gerektiğini kaydeden Yılmaz, uygulanan projede buna yer verilmediğini, her kurumun kendi tanıtımına yöneldiğini öne sürdü.

‘BİR TANE HASTA GELMEDİ’

Yılmaz, “Trabzon’da özel hastaneler, kamu hastaneleri yetersiz. Sağlık turizminde hemofili, kanser gibi bir kaç branşta öne çıkabilirdik. Önemli profesörleri, hocaları getirip tanıtarak bu işte bir pazar oluşturulabilirdi. Fakat her hastane kendini tanıtma yoluna gitti. Hastane tanıtılarak olmaz, branşında uzman hocaların tanıtımıyla pazara girilmesi gerekiyor” dedi.

Birçok firmanın kamu kurumlarıyla ortak hareket etmek için projeye dahil olduğunu da kaydeden Yılmaz, “Hastaneler, AVM’ler Büyükşehir Belediyesi ile ilişkilerinin bozulmaması için bu ortaklığa girdiler. TTSO bu işin ortağıydı, daha sonra koordinatörü oldu, maliyetine katılmadı. Şu ana kadar bir tane hasta gelmedi. Azerbaycan’a da aynı tarife düzenlendi fakat oradakiler de Trabzon’dakilere neden hasta göndermediklerini soruyorlar. İki taraf da birbirinden hasta bekliyor” dedi.

DOKSAD Başkanı Yılmaz, proje başlamadan yapılan uyarıların dikkate alınmadığını söyledi.

‘YANLIŞ VE PLANSIZ BİR PROJE’

Trabzon Oteller Birliği Başkanı Mustafa Aksu, Trabzon’un, yine hiçbir plan program hazırlanmadan uygulamaya koyulan bir projenin hesabını ödediğini söyledi. Trabzon-Tiflis uçuşlarının turizm paydaşlarına danışılmadan projelendirildiğini kaydeden Aksu, uçakların boş gidip gelmesiyle tüm paydaşların zarar gördüğünü ifade etti.

Projeyi yürütenlerin Tiflis’te araştırma ve tanıtım yapmadan faaliyete başladığını dile getiren Aksu, “Hiçbir AR-GE çalışması olmadan, plan program olmadan yapıldı. Çok yanlış planlandı. Tiflis oldukça gelişmiş bir şehir ve oradaki hastaneler, Trabzon’a göre daha yeterli. Tamamen yanlış ve plansız bir proje. Herkes zarar gördü. Tiflis-İstanbul uçuşları 130 dolar, Tiflis-Trabzon uçuşları 260 dolar. Tamamen yanlış ve plansız bir proje. Biz Oteller Birliği olarak gelenleri ücretsiz yatırmayı dahi teklif ettik ama o dahi olmadı. 148 kişilik uçak 5-10 kişiyle seyahat etti” diye konuştu.

‘TAMAMEN FİYASKO OLDU’

Proje sonunda kentin ve kurumların parasının heba edildiğini ifade eden Aksu, şehre kazanım sağlamak için önce Trabzon’daki turizm altyapısının halledilmesi gerektiğini belirtti.

Aksu, değerlendirmelerini şu sözle sürdürdü: “Hiçbir arz-talep karşılaması yapılmadan uçak seferi düzenlendi. Ne oldu? Uçak bomboş gitti geldi. Kaybeden şehir ve onun parasını veren kuruluşlar oldu. Tamamen fiyasko oldu, şehrin parası gitti. Şu anda durdurulması ve orada çalışmalar yapılması, acente anlaşmaları yapılması gerekir. Önce Trabzon’daki sorunların, altyapının halledilmesi gerekir. Sorunlar halledilmeden farklı destinasyonlara oldu-bittiye getirerek sefer koyulmasının bir katkısı yok.”